MENU ▽ بیلگی
آذربایجان تورکجه‌سینده بیلگی‌لر

  • آنا صفحه‌سی
  • فلسفه
  • کامپیوتر
  • بیزه گؤره
  • اسطوره‌لی گئچمیش

    سامی‌لره قارشی اولانلار، سونت آدی ایله اؤز باخیشلارینی قورورلار. سونّت آدی ایله، اوزون و تاریخی گئچمیشلری ایله و دکارت و پاسکال ایله قان باغلیلیقلارینا دایاناراق، سامیلرین بورا تعلّوقلاری اولمادیغی سؤزو دئییرلر.

    فرانتس فانون: قارا دری، آغ ماسک‌لار. ۱۹۵۲

     

    فاشیست سیاستی‌نین همیشه اؤز منشأیینی کشف ائتمک ایدّیعاسی ایله بو کیتابی باشلاماق طبیعی‌دیر: فاشیست سیاستی، فاجیعه‌سل شکیلده بیر خالیص افسانه‌لی گئچمیشی‌نین محو ائدیلمه‌سینه ایستیناد ائدیر. بیر میلّتین نئجه اورتایا گلمه‌سینه باغلی اوْلاراق افسانه‌لی گئچمیشین، دین، عیرق (سوی، نیژاد) یوخسا کولتور جهتدن خالیص تعیین اولااراق، یۇخاریداکی‌لارین هامی‌سی دا اوْلا بیلر. آنجاق بۆتون فاشیست افسانه‌چیلیکلرین عۆمومی قۇرولوشو وار. بۆتون فاشیست افسانه‌لی گئچمیشلرده، ائرککچیلیک اوستونده قورولموش عاییله‌نین آدلی سانلی یاشامی بوتون زادلارا اوستون وئریلیبدیر، اؤزو ده بلکه بو داستان یالنیز نئچه نسل بوندان قاباغا چاتا بیله. داها اوزاق گئچمیش اوچون افسانه‌لی گئچمیش، خالق و اؤلکه‌نین اینکیشاف چاغی ایدی؛ دئمه‌لی وطنچی ژنرال‌لارین باشچیلیق ائتدیگی ظفرلی ساواشلار کی اوردولاری کندلی و گوجلو ائرکک دؤیوشچو ایله دولو ایدی و قادینلاری گله‌جک نسیل‌لری یئتیشدیرمک اۆچون ائوده قالیردیلار.
    حاضیردا بو افسانه‌لر فاشیست سیاستی‌نین آلتیندا میلّتین کیملیگینی اساسلاندیریر.
    آشیری (ایفراطی، آشیب داشان) میلّتچیلرین گؤزونده، قلوبالیسم، لیبرالیسم، بوتون دونیانی وطن توتماق و برابرلیک تکین «ائورنسل دگرلر»، بو افسانه‌لی و سئویملی گئچمیشی آرادان ایتیریبلر.
    داها دوغروسو، اونلارین باخیمیندان، بو دگرلر یالنیز میلّتی گوجسوز و ضعیف ائتمک اوچون و میلّتین وارلیغینی تهدید ائتمک اوچون یارانیبلار.
    فاشیست سیاستین ایدّیعا ائتدیگی بو اوسطوره‌لر، عۇمومی حالت‌ده بؤیوک شهرلرین لیبرال فیسادی ایله بولاناراق، کیچیک شهرلر و کندلرین دبلرینده ساغ قالمیش واحید بیر فانتزی‌نین اساسیندا قورولسا دا، دوغرودان دا گئچمیشده ائله بیر واحدلیک آرادا اولماییب.

    بو واحدلیک - دیل، دین، جوْغرافی و یا اتنیک، بعضی میلّتچی حرکات‌لاردا تمامی ایله عادی اوْلا بیلر، آنجاق فاشیست اوسطوره‌لر، فتوحات و مدنیت-یارادان قازانجلارین نتیجه‌سینده، سئچیلمیش میلّتین عۆضولاری‌نین آیریلارا حکومت ائتدیگی شانلی بیر میلّی تاریخین یارادیلماسی ایله آیریلیر.

    مثلاً، فاشیست تخیّولونداکی گئچمیش همیشه سونّتی و ائرککچی جینسل روْل‌لارینا شامیل‌دیر.

    فاشیست افسانه‌نین گئچمیشی، ایقتیدارچی و طبقاتی ایدولوژی‌سیندن حیمایت ائدن اؤزل بیر قۇرولوشا مالیک‌دیر.

    گئچمیش جامیعه‌لر نادیر حال‌لاردا فاشیست ایدولوژی‌نین آچیقلادیغی تکین ائرککچی - یوخسا دوغرودان دا شانلی - اولسالار دا، بیزیم آراشدیرماق ایسته‌دیگیمز دئییل‌لر. گئچمیشده گؤرونتویه چکیلمیش بو تاریخ، ایندیکی چاغدا طبقاتی بیر نیظامی قورماق اوچون ایشله‌نیر و مۆعاصیر جمعیتین نئجه گؤرونمه‌سی و نئجه داورانماسینی دیکته ائدیر.
    بنیتو مۇسولینی۱۹۲۲-جی ایلده ناپل‌دا فاشیست کوْنگیره‌سینده چیخیشیندا بئله دئدی:

    بیز اؤز اوسطوره‌میزی یاراتمیشیق. اوسطوره اینانج‌دیر، شوق و علاقه‌دیر. گئرچکلیک اوْلماسی شرط دئییل … اوسطوره‌میز میلّت‌دیر، میلّتین بؤیوکلوگودور! و بو اوسطوره و بو عظمتی بوتونلوکله گئرچکلیگه چئویرمک اوچون، بیز هر زادی تابع ائدیریک.»1

    بۇرادا مۇسولینی، فاشیست اوسطوره‌لی گئچمیشی بیله‌رک افسانه‌لی آچیقلاییر. فاشیست سیاستینده اوسطوره‌لی گئچمیشین ائتدیگی ایش، نوْستالژی‌دن دۇیغولاری بیچیب و فاشیست ایدولوژی‌نین مرکزی اصول‌لارینا – ایقتیدارچیلیق، سیلسیله مراتیب، اصالت و دؤیوشمک - یؤنلتمک‌دیر.
    اوسطوره‌لی گئچمیشین یارادیلماسی ایله فاشیست سیاستی، نوْستالژی ایله فاشیست ایدییالاری‌نین رئال‌لاشماسی آراسیندا باغلانتی یارادیر. آلمان فاشیسمی ده آیدین و آچیق شکیلده اوسطوره‌لی گئچمیشی باشا دوشه‌رک، اوندان ایستراتژیک ایستیفاده ائتدی. گؤرکملی نازیست قازئتی «فولکیشا بئوباخا»نین رداکتورو و آپاریچی نازیست ایدولوژیستی، «آلفرد روزنبرگ» ۱۹۲۴-جو ایلده یازیر: «اؤزوموزون اوسطوره‌لی گئچمیشیمیزی و اؤز تاریخیمیزی درک ائتمک و اوْنا حؤرمت ائتمک، اوروپا توْرپاغی اونون بیرینجی وطنی اولان گله‌جک نسلین دۆنیادا داها مؤحکم دایانماسی اۆچون ایلک شرط اوْلاجاقدیر.»

    فاشیست اوسطوره‌لی گئچمیش، ایندیکی چاغی دگیشدیرمه‌یه یاردیم ائتمک اۆچون آرادا واردیر.
    فاشیست سیاستچیلرین ایدّیعا ائتدیکلری تکین، جامیعه‌ده یاراتماق و اونا گئری قاییتماق ایسته‌دیکلری ایده‌آل‌لاردان بیری‌، آتاچی و ائرککچی عاییله‌دیر. ائرککچی عاییله بو یاخین چاغلاردا لیبرالیسم و دونیاوطنلیک ایله داغیلسا دا، همیشه خالقین میلّی سونّت‌لری‌نین مرکزی حیصّه‌سی تکین تانینیر. اوندا نه اۆچون ائرککچیلیک فاشیست سیاستی اۆچون بونجا ایستراتژیک اهمیّت کسب ائدیب؟
    فاشیست جامیعه‌لرده‌کی لیدر، سونّتی عاییله‌ده آتایا بنزه‌ییر. باشچی، اؤز میلّتی‌نین آتاسی‌دیر و اوْنون گۆجو و قۆدرتی اوْنون قانونی صلاحیّتی‌نین منبعی‌دیر، نئجه کی ائرککچی عاییله‌ده آتانین گۆجو و قۆدرتی اوْنون اوشاقلاری و قادینی‌نین اوستونده‌کی سوْن معنوی حاکمیتی‌نین قایناغی‌دیر. سونّتی عاییله‌ده آتا تأمیناتچی اوْلدوغو تکین، لیدر ده اؤز میلّتینی تأمین ائدیر. ائرککچی آتانین صلاحیتی اوْنون گۆجوندن قایناقلانیر و گۆج ایسه اساسی ایقتیدارچی دگردیر. فاشیست سیاستی میلّتین گئچمیشینی ائرککچی عاییله قۇرولوشو ایله تمثیل ائتمکله، نوْستالژینی، ایقتیدارچی سیلسیله مراتیب قۇرولوشون مرکزینه باغلاییر و بئله‌لیکله اؤزونون لاپ خالیص تمثیلینی تاپیر.
    «جوْزف قوبلز»دن اؤنجه، ۱۹۲۰-جی ایل‌لرده «گئورگ ایشتراسر» نازیست حزبین تبلیغات باشچیسی ایدی. «ایشتراسر»ین ایناندیغینا گؤره، «ائرکک اۆچون حربی خیدمت أن درین و دگرلی ایشتیراک حالتی‌دیر، قادین اۆچون ایسه آنالیق!». آلمان قادینلار درنگی‌نین (اسوسی‌إیشن) باشچیلیق وظیفه‌سینی ایجرا ائدن «پائولا سیبر» ۱۹۳۳-جۆ ایلده رسمی میلّی سوْسیالیست دولتی‌نین قادینلارا گؤره سیاستی بئله آچیقلامیش: «قادین اوْلماق آنا اوْلماق دئمکدیر، آنا اوْلماغین دگرینی اؤز روحونون بۆتون شۆعورلو گۆجو ایله تصدیقله‌مک و بۇنو حیاتین قانونونا چئویرمک دئمکدیر. أن یۆکسک مقامی اولان ناسیونال سوْسیالیست قادین تکجه اۇشاق دۆنیایا گتیرمیر، بلکه چوخ دوشونجه‌لی اولاراق و اؤزونو قوربان وئره‌رک، خالقی اوچون اولاد یئتیشدیریر». اینگیلیس میلّی سوسیالیسم حزبی‌نین تاریخچیسی «ریچارد قرونبرگر» بئله دوشونورموش: «قادین مسئله‌سینه گؤره نازیست دۆشونجه‌سی‌نین جیرگی (عوصاره)، جینس‌لر آراسینداکی برابرسیزلیگین عیرقلار آراسینداکی برابرسیزلیکجه جزمی بیر اصل اولدوغودور.»

    تاریخچی چارو قۇپتا، ۱۹۹۱-جی ایلده «جینسل سیاستی: نازیست آلمان‌دا قادینلار» مقاله‌سینده، «نازیست آلمان‌داکی قادینلارا گئدمیش ظولم، 20-جی عصرده لاپ آشیری آنتی-فمنیسم حالینی تقدیم ائدیر» تکین ایدّیعا ائتمگه قدر ده گئدیر.

    بو جینسل روْل‌لاری‌نین ایده‌آل‌لاری، بیر داها یئنی‌دن سیاسی حرکت‌لری تعیین ائدیر. ۲۰۱۵-جی ایلده قانون و عدالت پارتی‌یاسی تانینان (لهیستان دیلینده Prawo i Sprawiedliwość – قیساجا PIS) لهیستان اؤلکه‌سی‌نین ساغچی حزبی، لهیستان‌دا گئچیریلن مجلیس سئچکیلرینده بیرباشا سس چوخلوغو قازاناراق، لهیستانین دوْمینانت حزبی اولدو. او واقت‌داکی بو حزبین لپ اساس ایشلریندن بیری، اؤزلری دئدیگی تکین لهیستان کندلری‌نین گئچمیشینده قالمیش مۆحافیظه‌چی مسیحی ایجتیماعی سونّت‌لرینه قاییتماق چاغیریشی ایدی. اوْنون سیاستچیلری‌نین اکثریّتی آچیق شکیلده هوْموسکشواللیغا نیفرت ائدیردیلر.
    اوْ حزب آنتی-موهاجیر ایدی و اوروپا ایتّیفاقی دا حکومتین چوخلو غئیر دموکراتیک ایشلرینی محکوم ائدیبدیر. میثال اوچون اونلار بیر نئچه قانون‌لاری وضع ائتمک ایله لهیستان وزیرلرینه کی البته حزبین عوضولاری ایدیلار، رادیو و تیلویزیون باشچیلارینی تعیین ائتمک گوجونو وئرمیشلر و أل‌لرینی دولتی مدیانین باشدان دیبه بوتون ایشینی کونترول ائتمکده آچیق قویموشدولار.

    آنجاق بو حزبین اولوسلار آراسیداها چوخ تانینمیش اولماسی، آشیری جینسی سیاست‌لرینه گؤره اولوبدور. بو حزبین قودرته گلمه‌سیندن قاباق، لهیستان‌دا جنینی سیقط ائتمک قاداغان ائدیلمیشدی، آنجاق یالنیز آغیر و گئری دؤنمز نقص، آنا اۆچون جیدّی ریسک و یا زوْرلاما و یا زینا حالینده‌کی حامیله‌لیکلر بو قانون‌دان ایستسثنا اولونموشدو. PIS حزبی‌نین تکلیف ائتدیگی یئنی قانون لاییحه‌سی زوْرلاما و زینا حالینده‌کی سیقط قاداغاسینا ایستیثنالاری آرادان قالدیراراق، بو ایشی گؤرن قادینلار اۆچون حبس جزاسی نظرده تۇتموش. لهیستان قادینلاری‌نین شهرلرده و کۆچه‌لرده یول‌لارا تؤکولوب بؤیوک و یایغین بیر اعتیراض یولا سالماقلاری اوچون ایسه بو قانون تصویب اولا بیلمه‌دی.
    جینسیّته باغلی اوْخشار فیکیرلر داها ائورنسل میقیاس‌دا، اوْ ج‍ۆمله‌دن آمریکادا آرتیرماقدادیر و چوخ واقت ایثبات اوچون ده تاریخه دایانیرلار.
    «ویو» آدی ایله تانینمیش «اندرو اورنهایمر»، نازیست حزبین تانینمیش آدام‌لاریندان اولاراق، «اندرو انگلن» ایله بیرلیکده، «آنلاین ديیلی ایستورمر» تکین فاشیستی قازتی یاییرلار.

    اورنهایمر ۲۰۱۷-جی ایلین مای آییندا، «سونّتی جینسیّت نقشی دقیقاً نه‌دیر؟» آدیندا دئیلی ایستورمر-ده بیر مقاله درج ائتدی. اوْ بو مقاله‌ده، بۆتون اوروپا مدنیت‌لرینده سونّتی اوْلاراق قادینلارین مال و مۆلک تکین قبول اولماقلارینی ایدّیعا ائدیر، البته یهودی‌لر و آناسوْیچو کوْلی قروپ‌لاردان باشقا:
    «موٚلک و مال پایی‌نین آتا ایله یئتیشمه‌سی، اوْنلارین مدنیتی اۆچون ذاتی بیر تحقیر اولدوغو اوچون، یهودی‌لر بو ایده‌لره قارشی چوخ دوروشدولار. ایندیکی اوروپادا بئله بیر معناسیز سؤز قبول اولوبسا و قادینلاری مۆستقیل بیر وارلیق تکین بیلسه‌لر، بو یالنیز یهودی‌لرین یاپیلانمیش ییخیچیلیقلاری‌نین (تخریب) ائتکیسی اولوب.»

     

    ۲۰-جی عصرده نازیسم ایله سس سسه سالاراق، ویو ده ائرککچی جینسیّت نقش‌لری اوروپا تاریخی‌نین اورتاسی و آغ اوروپانین «شانلی گئچمیش» حیصّه‌سی بیلیبدیر.
    ویو یازیلاریندا، گئچمیش تکجه سونّتی جینسیّت روْل‌لارینی آلقیشلامیر، اوْنلارا باغلی اوْلدوغونا اینانمیش قروپ‌لاری دا باغلی اوْلمایانلاردان آییریر. نازیست آلمان‌دان یاخین تاریخه قدر، بئله بیر آجیقچی و کینه‌چی ایستکلر یالنیز سوْیقیریم وضعیت‌لره چاتا بیلیب.

    ۱۹۹۴-جۆ ایلده‌کی رۇاندانین سوْیقیریمیندان قاباق، «هۇتو گۆج حرکاتی» رۇاندادا تؤرنمیش فاشیست اتنیک اۆستونلوک حرکاتی ایدی.